Skip to main content

Τριπτάνες στη θεραπεία της ημικρανίας

Γράφει ο: Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD

Οι τριπτάνες είναι η νεότερη κατηγορία αντι-ημικρανικών φαρμάκων. Αυτό δεν τα καθιστά καινούργια φάρμακα, καθώς όλα κυκλοφόρησαν απο τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, υπάρχει δηλαδή εμπειρία που πλησιάζει τα 30 χρόνια.

Οι τριπτάνες είναι διαφορετικά φάρμακα από όλα τα άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην ημικρανία, δεδομένου ότι έχουν σχεδιαστεί και αναπτυχθεί ακριβώς και μόνο για τη θεραπεία της ημικρανίας και σε γενικές γραμμές δεν έχουν δράση σε άλλου είδους πόνο (εξαίρεση η αθροιστική κεφαλαλγία). Το μόριο των τριπτανών προσπαθεί να μιμηθεί, όσο αυτό είναι δυνατόν, τη δράση μιας ουσία που ονομάζετα σεροτονίνη και που φυσιολογικά βρίσκεται στον εγκέφαλο.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν διεθνώς επτά τριπτάνες, από τις οποίες όλες δυστυχώς δεν είναι όλες διαθέσιμες και στην Ελλάδα: η σουματριπτάνη (Imigran™ και γενόσημα), η ριζατριπτάνη (Maxalt™ και γενόσημα), η αλμοτριπάνη (Almogran™), η ναρατριπτάνη (Naramig™),  και η ελετριπτάνη (Relpax™) κυκλοφορούν στη χώρα μας (σε κάποιες υπάρχουν κατά καιρούς ελλείψεις), ενώ η ζολμιτριπτάνη (Zomigon™) έχει αποσυρθεί για εμπορικούς λόγους από την ελληνική αγορά από το 2017, αλλά και η φροβατριπτάνη (Migralin™) εδώ και αρκετό καιρό έχει ουσιαστικά αποσυρθεί. Επιπλέον, η σουματριπτάνη υπάρχει και διαθέσιμη σε μορφή αυτοχορηγούμενης ένεσης, αλλά και, μετά από χρόνια ελλείψεως, σε μορφή ρινικού σπρέι (γενόσημο προϊόν).

Οι τριπτάνες φαίνεται ότι είναι πιο αποτελεσματικές από κάθε άλλη κατηγορία φαρμάκου που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ημικρανικής κρίσης. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνονται άμεσα μετά την έναρξη της ημικρανικής κρίσης, καθώς γνωρίζουμε πια πως η ημικρανική κρίση είναι μια εξελισσόμενη κατάσταση και πως το ίδιο φάρμακο είναι πολύ πιο αποτελεσματικό αν ληφθεί νωρίς, σε σχέση με το αν ληφθεί αργά.

Αν και οι περισσότεροι ασθενείς με ημικρανία καλύπτονται ικανοποιητικά με μια από το στόμα χορηγουμενή τριπτάνη, η σουματριπτάνη σε μορφή αυτοχορηγούμενης ένεσης (φωτογραφίες), πάντοτε με συμβουλή και συνταγή ιατρού, φαίνεται πως είναι η πιο αποτελεσματική επιλογή.

Σημαντικό είναι ότι δεν είναι πανομοιότυπες μεταξύ τους σε δράση. Έτσι, κάποιος άνθρωπος με ημικρανία που δεν είχε πολύ καλό αποτέλεσμα με μία τριπτάνη μπορεί να έχει πολύ καλό με μία άλλη, ενώ ο γιατρός επιλέγει την τριπτάνη με βάση τα χαρακτηριστικά που έχει ο κάθε συγκεκριμένος άνθρωπος. 

Σύμφωνα με τις διεθνείς αλλά και ελληνικές επιστημονικές συστάσεις (guidelines), οι τριπτάνες αποτελούν την πρώτη επιλογή για την θεραπεία των κρίσεων ημικρανίας μέτριας ή μεγάλης έντασης. Ασθενείς με ημικρανία που θα επισκεφθούν ένα Κέντρο Κεφαλαλγίας, πιθανότατα θα τους προταθεί για τη θεραπεία της ημικρανίας τους μία τριπτάνη.

Όπως ισχύει για όλα τα φάρμακα, έτσι και οι τριπτάνες έχουν αντενδείξεις και παρενέργειες. Για παράδειγμα, αν κάποιος πάσχει από σοβαρή καρδιοπάθεια ή αρρύθμιστη υπέρταση δεν πρέπει να παίρνει αυτά τα φάρμακα. Σε γενικές γραμμές όμως, εφόσον οι ασθενείς επιλεγούν προσεκτικά από τον γιατρό, συνήθως δεν υπάρχουν ιδιαίτερες παρενέργειες. Δεν υπάρχει δηλαδή καμμία επιστημονική υπόσταση στην αντίληψη, που πολλές φορές εκφράζουν και γιατροί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την θεραπεία της ημικρανίας ότι οι τριπτάνες είναι φάρμακα «πολύ δυνατά» που θα πρέπει να αποφεύγονται. Μια συχνή αλλά μη επικίνδυνη παρενέργεια είναι ένα αίσθημα πίεσης, σφυξίματος, βάρους ή κόπωσης. Αν και κατά κανόνα είναι αθώο, αν κάποιος το νιώσει μετά τη λήψη τριπτάνης πρέπει άμεσα να ενημερώσει τον γιατρό του.

Όπως όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται τη θεραπεία της ημικρανικής κρίσης, οι τριπτάνες δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται καθημερινά ή πολύ συχνά, αλλά αν χρησιμοποιούνται περιστασιακά, τότε συνήθως δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

Σε κάθε περίπτωση, οι τριπτάνες θα πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά από σύσταση γιατρού.