Πόνος στον αυχένα & πονοκέφαλος

Γράφει ο: Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD

Πόνος στον αυχένα είναι ένα εξαιρετικά κοινό σύμπτωμα. Πολλοί άνθρωποι περιγράφουν αυτό το σύμπτωμα ως «πόνο στο σβέρκο», ενώ ο ιατρικός όρος είναι «αυχεναλγία». Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι εφόσον πονάει ο αυχένας, αυτό θα πρέπει απαραίτητα να οφείλεται σε κάποια παθολογία της περιοχής ή όπως παλαιότερα το ονόμαζαν, στο «αυχενικό σύνδρομο».

Η αλήθεια όμως είναι πιο συνθέτη. Καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας τα εξής τέσσερα στοιχεία:

  • Υπάρχουν περιπτώσεις που η αυχεναλγία οφείλεται σε κάποιο είδος πονοκεφάλου με εντόπιση του πόνου στον αυχένα ή στο πίσω μέρος του κεφαλιού.
  • Από την άλλη πλευρά, προβλήματα στον αυχένα μπορεί να προκαλούν όχι μόνο πόνο τοπικά, αλλά αντανακλαστικά πονοκέφαλο στο μέτωπο, στους κροτάφους ή και σε άλλα σημεία του κεφαλιού.

  • Παθολογικά ευρήματα στους απεικονιστικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα ευθειασμός, οστεόφυτα ή κάποιες μικρές δισκοκήλες είναι εξαιρετικά συχνά, βρίσκονται στους περισσότερους ανθρώπους από μία ηλικία και μετά και συνήθως δεν είναι δυνατόν να προκαλούν έντονο πόνο ούτε στην περιοχή, ούτε κάπου αλλού.
  • Τέλος, ο όρος αυχενικό σύνδρομο έχει πλέον εγκαταλειφθεί αφού ήταν γενικόλογος και ασαφής και όταν γίνεται διάγνωση παθήσεων του αυχένα πρέπει ιατρικά να γίνεται με πολύ πιο συγκεκριμένο τρόπο.
πονοσ στον αυχενα και πονοκεφαλοσ

Πως λοιπόν μπορεί να γίνει σωστή διάγνωση μιας αυχεναλγίας ή ενός πονοκεφάλου που εντοπίζεται και στην περιοχή του αυχένα και αλλού στο κεφάλι; πως μπορεί να βρεθεί ποια είναι η πραγματική αιτία;

Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις στις κεφαλαλγίες, το βασικό σημείο είναι το ιστορικό. Έτσι, στην αρκετά συχνή περίπτωση που κάποιος παρουσιάζει επεισόδια αυχεναλγίας ή πόνου στο πίσω μέρος του κεφαλιού, χωρίς απαραίτητα να πονάει κάπου αλλού το κεφάλι, τα οποία διαρκούν λίγες ώρες ή 1-3 μέρες και συνοδεύονται από μικρού ή μεγάλου βαθμού ενόχληση στο φως, τους ήχους ή τις οσμές, η πιθανότερη διάγνωση είναι η ημικρανία ακόμα κι αν σε τυχόν εξετάσεις που έχουνε γίνει στον αυχένα υπάρχουν παθολογικά ευρήματα. Η πορεία του πόνου στο χρόνο, δηλαδή το ότι εμφανίζεται κατά επεισόδια που έχουν αρχή και τέλος και ότι μετά τα επεισόδια ο άνθρωπος δεν πονάει και δεν έχει συμπτώματα, καθώς και τα συνοδά συμπτώματα της ενόχλησης από το φως και τους ήχους είναι εντελώς χαρακτηριστικά για την ημικρανία και δεν μπορεί να οφείλονται σε αυχενική παθολογία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κάτι που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν: Η ημικρανία μπορεί να εμφανίζεται ακόμα και με πόνο μόνο στην περιοχή του αυχένα ή της πλάτης, στη μία ή και τις δύο πλευρές ταυτόχρονα και έτσι, ενώ κάποιοι έχουν τυπική κατά τα άλλα ημικρανία, για χρόνια δεν έχουν τη σωστή διάγνωση και δε λαμβάνουν την σωστή θεραπεία.

Σε μια άλλη περίπτωση, μία καθημερινή ενόχληση και πόνος στην περιοχή που μπορεί κατά περιόδους να παρουσιάζει εξάρσεις που κρατούν ημέρες ή και εβδομάδες και που δεν συνοδεύονται από ενόχληση σε φως ή ήχους, είναι πιθανό να οφείλονται σε παθήσεις των μυών της περιοχής ή στης σπονδυλικής στήλης. Επίσης, ένας πόνος στην περιοχή του αυχένα ή της πλάτης όποιος μπορεί να εμφανίζεται και να διαρκεί συνήθως αρκετές μέρες, σταθερά στο ίδιο σημείο και χωρίς να συνοδεύεται από ενοχλήσει σε φως ή ήχους μπορεί πιθανώς να οφείλεται σε κάποιο τοπικό, συνήθως μυοσκελετικό, πρόβλημα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που ένας συχνός η καθημερινός ήπιας ή μέτρια εντάσεις πονοκέφαλος, χωρίς ιδιαίτερα συνοδά συμπτώματα, να είναι αντανακλαστικός πόνος από παθήσεις του αυχένα, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα δύο παραπάνω παραδείγματα, αλλά προφανώς και αρκετές ακόμα πιθανές περιπτώσεις, ο γιατρός λαμβάνοντας το ιστορικό μπορεί να προσανατολιστεί με αρκετά μεγάλη σιγουριά στην αιτιολογία του πόνου και έτσι να ζητήσει τις κατάλληλες εξετάσεις, αν χρειάζεται, αλλά επίσης και να απορρίψει σε ορισμένες περιπτώσεις τα προβλήματα που έχουνε φανεί σε εξετάσεις ως αιτία του πόνου που ταλαιπωρεί τον ασθενή. Η κλινική εικόνα λοιπόν είναι αυτό που έχει σημασία και όχι η ύπαρξη η αντίθετα η μη ύπαρξη ευρημάτων σε απεικονιστικές εξετάσεις. Ιδιαίτερη δυσκολία υπάρχει όταν υπάρχει συνύπαρξη στοιχείων. Για παράδειγμα, κρίσεις αυχενικής κεφαλαλγίας ημικρανικής αιτιολογίας συνυπάρχουν με καθημερινό ήπιο πόνο, στα πλαίσια αυχενικού προβλήματος. Στις περιπτώσεις αυτές, η θεραπεία πρέπει να γίνει και προς τις δύο κατευθύνσεις, για να υπάρξει ανακούφιση, αλλά και γιατί η μία πάθηση μπορεί να επιβαρύνει και να πυροδοτεί την άλλη: Σπασμοί μυϊκοί μπορεί να πυροδοτούν κρίσεις ημικρανίας, αλλά και οι κρίσεις ημικρανίας να προκαλούν περαιτέρω σπασμό στους μυς.

Η θεραπεία της αυχεναλγίας γίνεται - προφανώς- ανάλογα με την αιτία. Έτσι, αν ο πόνος ουσιαστικά είναι κρίσεις μιας ημικρανίας, η σωστή θεραπεία θα γίνει με ειδική αντί ημικρανική θεραπεία, είτε μόνο στις κρίσεις ή προληπτικά. Σε άλλη περίπτωση, ένας πόνος που οφείλεται σε – για παράδειγμα- μυοσκελετικές παθήσεις και εφόσον δε χρειάζεται να γίνει ριζική αντιμετώπιση, μπορεί να αντιμετωπιστεί με ολιγοήμερη λήψη αναλυτικών και μυοχαλαρωτικών, ενώ εξαιρετικά καλό μπορεί να κάνει η προσεκτική και τακτική άσκηση, ώστε να δυναμώσουν οι μυς του αυχένα με το σωστό τρόπο. Ήπια φυσικοθεραπεία, αλλά όχι έντονες ασκήσεις, συχνά βοηθά επίσης.

Ψύξη στο κεφάλι & συμπτώματα

Η "ψύξη" είναι μια συχνά αναφερόμενη αιτιολογία για προβλήματα πονοκεφάλων ή πόνων στον αυχένα. Ο όρος "ψύξη" χρησιμοποιείται ευρύτατα, αλλά και από γιατρούς, για να περιγράψει ένα αίσθημα βάρους, πίεσης, σφιξίματος ή και πόνου, το οποίο πιθανολογείται πως οφείλεται σε μυϊκό σπασμό, που προκλήθηκε από έκθεση σε κρύο, ψυχρό ρεύμα αέρα, εναλλαγή θερμοκρασίας (είσοδος από ζεστό σε ψυχρό χώρο), έκθεση σε ανεμιστήρα, κλιματιστικό ή ανοιχτό παράθυρο. Ειδικές περιστάσεις, με κλασικό παράδειγμα την έκθεση σε ρεύμα αέρα μετά από λούσιμο μαλλιών, κατά τη λαϊκή παράδοση παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία πονοκεφάλων. 

Είναι γεγονός πως, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, το κρανίο μας διαθέτει μυϊκές ομάδες, που κύριο ρόλο έχουν την μάσηση και έκφραση του προσώπου, ενώ ασφαλώς μεγάλες μυϊκες όμάδες υπάρχουν στον αυχένα και τον τράχηλο. Αυτές οι μυϊκές ομάδες, σαφώς και μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να παρουσιάσουν σπασμό ή κόπωση και αυτό να εκφραστεί με πόνο, βάρος ή σφίξιμο. Ωστόσο, η έκθεση στο ψύχος ή σε αέρα, παρά την εξαιρετική κοινή πεποίθηση, συνήθως δεν είναι από μόνη της ικανή να προκαλέσει σημαντικά συμπτώματα σε άτομα με υγιές μυϊκό σύστημα. Αν όμως οι μυς του κεφαλιού και του αυχένα είναι ταλαιπωρημένοι από άλλα αίτια, όπως κάποιος μυϊκός τραυματισμός στον αυχένα, η κακή στάση σώματος στο γραφείο, η έλλειψη άσκησης, το σφίξιμο/ τρίξιμο των δοντιών, η κακή στάση ύπνου και τόσα άλλα, τότε ενδεχομένως μια μικρή ακόμη επιβάρυνση, που μπορεί να πυροδοτηθεί από μυϊκό σπασμό που προκλήθηκε ακόμη και έκθεση σε ψύχος ή αέρα μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα. 

Η θεραπεία των συμπτωμάτων από ψύξη στο κεφάλι πρέπει να είναι αιτιολογική. Πρέπει να εντοπιστεί η αιτία (σφίξιμο δοντιών; προβλήματα του αυχένα;) και να θεραπευτεί. Η ήπια φυσικοθεραπεία στην περιοχή, η σωστή και τακτική άσκηση, το μαγνήσιο (σε χάπια ή διαδερμικό λάδι...), τα μυοχαλαρωτικά αλλά και το ΒΟΤΟΧ μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά, όταν χρειάζεται. 

ΨΥΞΗ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Ιατρείο Κεφαλαλγίας

Λαζαράκη 8 Γλυφάδα 
Μεσογείων 402 Αγ.Παρασκευή

Τηλ. Κέντρο: 210 9681760
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Σκοπός του headaches.gr είναι η παροχή γνώσεων για τους πονοκεφάλους με τρόπο απλό και κατανοητό για όλους και όχι η παροχή εξειδικευμένων και δυσνόητων ιατρικών πληροφοριών.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.