Το να παρουσιαστούν στιγμιαίοι πόνοι στο κεφάλι είναι ένα αρκετά συχνό σύμπτωμα. Οι πόνοι μπορεί να είναι μέτριας ή μεγάλης έντασης και να δίνουν την αίσθηση «σουβλιάς», χτυπήματος, τρυπήματος ή τσιμπήματος. Σπανιότερα μπορεί να έχουν χαρακτήρα «ηλεκτρικού ρεύματος». Συνήθως, το σημείο που εμφανίζεται ο πόνος μπορεί να αλλάζει, δηλαδή δεν πρόκειται πάντα για το ίδιο σημείο του κρανίου. Πιο συνηθισμένες εντοπίσεις είναι τα πλαϊνά του κρανίου, το πάνω μέρος του κεφαλιού ή το πίσω μέρος του κρανίου, αλλά και το μέτωπο. Και βέβαια, όταν λέμε «στιγμιαίοι» εννοούμε πως η διάρκεια είναι ενός ή λίγων δευτερολέπτων, αν και μερικές φορές μπορεί να παραμένει για ένα διάστημα μια ενόχληση στο σημείο του πόνου. Οι πόνοι αυτοί μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή και με πολλαπλά επεισόδια. Κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει ένα διάστημα που το σύμπτωμα εμφανίζεται τακτικά και κατόπιν να εξαφανίζεται πλήρως για μήνες ή και για χρόνια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις και εφόσον έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, τέτοιοι στιγμιαίοι πόνοι μπορεί συνήθως να εμφανίζονται λόγω σωματικής ή ψυχολογικής κούρασης. Άλλες συνθήκες που μπορεί να είναι σημαντικές είναι η έλλειψη ύπνου και η αφυδάτωση. Η ιατρική διάγνωση για τους πόνους αυτούς, όταν με τις κατάλληλες εξετάσεις έχει αποκλειστεί κάποια αιτία που να τους προκαλεί είναι «ιδιοπαθής διαξιφιστική κεφαλαλγία», δηλαδή πονοκέφαλος σαν σουβλιά, χωρίς υποκείμενη αιτιολογία. Για πολλά χρόνια, η λαϊκή ιατρική μας παράδοση αποκαλούσε αυτούς τους πόνους «νευρόπονους», αναγνωρίζοντας την συμμετοχή των νεύρων στη δημιουργία τους, αλλά και της ψυχικής κατάστασης στην αιτιολογίας τους. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, με συμπληρώματα διατροφής ή και φάρμακα με κατασταλτική δράση, αν οι πόνοι είναι συχνοί και εμφανίζονται για μεγάλα διαστήματα, αλλά αυτό συνήθως δεν θα χρειαστεί. Τις περισσότερες φορές, ο καθησυχασμός μετά την ιατρική εξέταση ή και την απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία λειτουργεί θεραπευτικά για τέτοιου είδους πόνους, αφού η ανησυχία ή και η σημαντική αρρωστιοφοβία εκ μέρους του ασθενούς, ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό ή σοβαρό, φαίνεται να παίζει ρόλο στην πυροδότηση του πόνου.

Υπάρχει και η περίπτωση που η μορφή δεν είναι τόσο του οξέος πόνου ή της “σουβλιάς”, αλλά περισσότερο της πίεσης στο κεφάλι. Η πίεση στο κεφάλι όταν είναι στιγμιαία συνήθως δεν σηματοδοτεί κάτι το ανησυχητικό. Αν η πίεση στο κεφάλι συνοδεύεται και από ζαλάδα, ο γιατρός θα πρέπει να διερευνήσει με τις κατάλληλες ερωτήσεις και να αποσαφηνίσει τι ακριβώς εννοεί ο ασθενής με τη λέξη “ζαλάδα”, καθώς είναι μια λέξη που στο στόμα άλλου ανθρώπου μπορεί να έχει και άλλη ερμηνεία και αναλόγως να διερευνήσει. 

Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις που η εμφάνιση ενός στιγμιαίου πόνου στο κεφάλι μπορεί να κρύβει κάτι πιο ανησυχητικό.

Σε περίπτωση που ο πόνος έχει πολύ μεγάλη ένταση, πραγματικά εξουθενωτική και έχει χαρακτήρα ηλεκτρικού ρεύματος ή τρυπήματος με μαχαίρι σε συγκεκριμένο σημείο του μετώπου ή του προσώπου, αυτό θα μπορούσε να κρύβει μία νευραλγία του τριδύμου.

Επίσης, προσεκτική αξιολόγηση θα χρειαστεί να σκεφτούμε όχι σε άτομα που έχουν πολλαπλά επεισόδια στιγμιαίων πόνων σε διάφορα σημεία και είχαν παρόμοια επεισόδια στο παρελθόν, αλλά σε άτομα που μεμονωμένο ή λίγα επεισόδια αυτού του πόνου εμφανίζονται για πρώτη φορά, σε συγκεκριμένο και σταθερό σημείο του κρανίου, ίσως πυροδοτούμενα από βήχα, φτέρνισμα, αλλαγή θέσης του σώματος ή σωματική προσπάθεια. Σε ένα τέτοιο ιστορικό, η πάθηση που θα πρέπει να αποκλείσουμε είναι το ανεύρυσμα ή και άλλες αγγειακές παθήσεις του εγκεφάλου και μετά την κλινική εξέταση ο γιατρός πιθανότατα θα συστήσει μια μαγνητική τομογραφία και αγγειογραφία, ώστε με πλήρη βεβαιότητα να αποκλειστεί κάτι το σοβαρό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμα και σε περιπτώσεις πρωτοεμφανιζόμενου στιγμιαίου πόνου σε συγκεκριμένο σημείο του κεφαλιού, η πιθανότητα να υπάρχει ένα ανεύρυσμα ή κάτι άλλο σοβαρό που να τον προκαλεί είναι πάρα πολύ μικρή και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν βρίσκουμε κάποια σοβαρή παθολογία. Η διάγνωση είναι και πάλι αυτή της ιδιοπαθούς διαξιφιστικό κεφαλαλγίας. Ωστόσο, η προσεκτική ιατρική αξιολόγηση και η διενέργεια εξετάσεων για αποκλεισμό παθολογίας, είναι σημαντική. Για περισσότερα στοιχεία για πονοκέφαλο που οφείλεται σε ανεύρυσμα ή άλλη αγγειακή πάθηση του εγκεφάλου, αλλά και για το τι μπορεί να κρύβει ένας πολύ απότομος και πολύ έντονος πόνος στο κεφάλι, δείτε τις σχετικές ενότητες του headaches.gr.

Πολλοί άνθρωποι μιλάνε για πονοκέφαλο, αλλά σε μια πιο αναλυτική συζήτηση, όταν τους ζητηθεί να περιγράψουν με ακρίβεια το τι νιώθουν, θα χρησιμοποιήσουν λέξεις όπως “πίεση στο κεφάλι”, “βάρος στο κεφάλι” ή ακόμη και γενικότερες περιγραφές όπως “βαρύ κεφάλι”, “θολό κεφάλι” και άλλες. Στην ουσία, δηλαδή, η πιο σωστή λέξη είναι “πίεση” ή “βάρος” και όχι “πόνος”.  

Αν και σε τέτοιες περιπτώσεις η πιθανότητα να υπάρχει κάποια σημαντική παθολογία είναι σημαντικά μικρότερη, ενώ η πιθανότητα για παθήσεις όπως η νευραλγία του τρίδυμου είναι μηδαμινή, πάντα πρέπει να γίνεται σωστή διερεύνηση. Το ιστορικό είναι συνήθως καθοριστικό, καθώς η πορεία του συμπτώματος στο χρόνο, το από το τι μπορεί να επηρεάζονται τυχόν εξάρσεις ή υφέσεις και τα τυχόν συνυπάρχοντα συμπτώματα συνήθως οδηγούν την διερεύνηση. Ανά περίπτωση, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν αιματολογικές εξετάσεις, απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ή αυχένα, οθφαλμολογικός ή ΩΡΛ έλεγχος. Συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις όλες οι εξετάσεις είναι αρνητικές. Οι παθήσεις του ύπνου, όπως η άπνοια αλλά και οι παθήσεις της γνάθου, όπως το σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών μπορεί τότε να είναι υπεύθυνες. Πάντως, ακόμη και σε πλήρως αρνητικό έλεγχο, μπορεί να μια συμπτωματική θεραπευτική προσέγγιση με βιταμίνες ή φαρμακευτική αγωγή τα συμπτώματα αυτά να υφεθούν. 

Κάποιες φορές, ένας πονοκέφαλος εκδηλώνεται ή επιβαρύνεται με το άγγιγμα του χεριού μας ή με την ελαφρά πίεση σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο του κεφαλιού. Η εμφάνιση ή επιδείνωση πονοκεφάλου με το άγγιγμα ή την πίεση ονομάζεται ιατρικά «ευαισθησία» στο συγκεκριμένο σημείο και μπορεί να οφείλεται σε δύο περιπτώσεις παθήσεων.

Η πρώτη περίπτωση είναι να υπάρχει κάποιο τοπικό αίτιο στο σημείο του πόνου. Τέτοια παραδείγματα τοπικών αιτίων μπορεί – μεταξύ άλλων- να είναι:

Τα τοπικά αίτια πονοκεφάλων μπορεί να έχουν πόνο όχι μόνο στο σημείο του προβλήματος, αλλά και σε πιο εκτεταμένες περιοχής, είτε λόγω αντανάκλασης του πόνου από το αρχικό σημείο σε μια ευρύτερη περιοχή, είτε γιατί πάσχει μια εκτεταμένη περιοχή, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στον στοματογναθικής αιτιολογίας πόνο, που μπορεί να πάσχουν διάφοροι από τους μυς του κρανίου, κάποιος περισσότερο και κάποιος λιγότερο.

Η δεύτερη περίπτωση στην οποία μπορεί να υπάρχει ένας πονοκέφαλος που εκδηλώνεται ή χειροτερεύει με το άγγιγμα του χεριού μας ή την πίεση είναι η περίπτωση μιας ημικρανίας ή ενός άλλου χρόνιου πονοκεφάλου (κεφαλαλγία τάσεως, αθροιστική κεφαλαλγία), στην οποία λόγω χρονίως επαναλαμβανόμενων και έντονων κρίσεων το νευρικό σύστημα μπορεί να υποστεί μία κατάσταση που λέγεται «ευαισθητοποίηση» και στην οποία τα περιφερικά νεύρα γίνονται πολύ πιο ευαίσθητα στην μετάδοση του πόνου. Έτσι ένα περιφερικό νεύρο, το οποίο ούτως ή άλλως θα ήταν ευαίσθητο αν κάποιος το πιέσει ή το ψηλαφήσει, με πολύ πιο ήπια πίεση ή ακόμα και με ένα απλό άγγιγμα η ακούμπημα μπορεί να προκαλεί τοπικά πόνο. Τα νεύρα στα οποία συμβαίνει αυτό είναι συνήθως το υπερκόγχιο και το υπερτροχίλιο, που βρίσκονται ακριβώς πάνω από το μάτι και λίγο κεντρικά, προς τη μύτη και το ινιακό που βρίσκεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Και στην περίπτωση που ένας τοπικός πόνος οφείλεται σε ευαισθητοποίηση κάποιον νεύρου, ο πόνος μπορεί να μην είναι απόλυτα περιορισμένο σε ένα και μόνο σημείο αλλά να αντανακλά σε μία μεγαλύτερη περιοχή. Το ιστορικό της χρόνιας κεφαλαλγίας ή ημικρανίας καθώς και τα συγκεκριμένα σημεία που βρίσκονται τα νεύρα και τα οποία οι γιατροί γνωρίζουν, θα κατευθύνουν την διαγνωστική σκέψη σε μια τέτοια περίπτωση.

Ως συμπέρασμα, ένας τοπικός πόνος στο κεφάλι, ο οποίος μπορεί να πυροδοτείται ή να δυναμώνει όταν αγγίζουμε το σημείο μπορεί να οφείλεται είτε σε κάποιο συγκεκριμένο αίτιο, είτε σε μια χρονία κεφαλαλγία που έχει δημιουργήσει ευαισθητοποίηση των νεύρων της περιοχής. Με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση ο γιατρός θα κρίνει και θα κατευθυνθεί διαγνωστικά, ενώ αν χρειαστούν εξετάσεις σας θα συνταγογραφήσει τις κατάλληλες για την περίπτωση.

Ένας πονοκέφαλος που είναι έντονος και διαρκεί για πολλές ημέρες είναι φυσικό να προκαλεί ανησυχία. Ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις ενός τέτοιου πονοκεφάλου αφορούν έξαρση ενός καλοήθη προϋπάρχοντα πονοκεφάλου και κυρίως μιας ημικρανίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ένας άνθρωπος που παρουσιάζει έναν ιδιαίτερα έντονο πονοκέφαλο που διαρκεί μέρες δεν θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή. Το αντίθετο: ειδικά αν είναι τέτοιο φαινόμενο είναι πρωτοεμφανιζόμενο, είναι απαραίτητο να γίνει ιατρική εξέταση και αξιολόγηση, ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν κρύβεται κάτι πιο ανησυχητικό.

Κατά την αρχική αξιολόγηση ενός ανθρώπου που παρουσιάζει έντονο πονοκέφαλο για ημέρες, το καθοριστικό στοιχείο είναι το ιστορικό. Εφόσον προϋπάρχει γνωστό ιστορικό ενός πονοκεφάλου, όπως για παράδειγμα μιας ημικρανίας, και η συγκεκριμένη έξαρση μοιάζει σε γενικές γραμμές με τον προϋπάρχοντα πονοκέφαλο, ακόμα κι αν είναι μεγαλύτερη σε ένταση ή σε διάρκεια από το συνηθισμένο, μπορούμε να πούμε ότι πιθανότατα δεν πρόκειται κάτι για ανησυχητικό και να αντιμετωπίσουμε το επεισόδιο με μία αναλγητική αγωγή, παρακολουθώντας ασφαλώς προσεκτικά την εξέλιξη του.  Εξάλλου, είναι γνωστό στους ανθρώπους που πάσχουν από ημικρανία ότι οι κρίσεις μπορεί άλλοτε να είναι δυνατότερες κι άλλοτε ηπιότερες, και ότι διάφοροι παράγοντες όπως ο ορμονικός κύκλος τις γυναίκες, αλλά και το άγχος, το στρες και η κούραση και στα δύο φύλα μπορεί να οδηγήσουν στην πυροδότηση μια εντονότερης ημικρανίας.

Αν όμως το συγκεκριμένο επεισόδιο δεν μοιάζει ιδιαίτερα με τα προϋπάρχοντα επεισόδια πονοκεφάλου ή ημικρανίας, τότε θα πρέπει να σκεφτούμε την πιθανότητα οφείλεται σε κάποια άλλη, καινούργια αιτία και να προβούμε σε σχετικό διαγνωστικό έλεγχο. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση ενός πρωτοεμφανιζόμενου πονοκεφάλου, ειδικά αν είναι έντονος και διαρκεί για μέρες: Είναι σημαντικό να γίνει αξιολόγηση από νευρολόγο. Και στην περίπτωση αυτή, στατιστικά, τις περισσότερες φορές δεν θα υπάρχει κάτι το σοβαρό ή ανησυχητικό. Ωστόσο μια πρωτοεμφανιζόμενη δυνατή και πολυήμερη κεφαλαλγία μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να κρύβει κάτι σοβαρό και γι’ αυτό το λόγο η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική. Έτσι, ανάλογα βέβαια με το ιστορικό, ο νευρολόγος μπορεί να ζητήσει αιματολογικές εξετάσεις, απεικονιστικές εξετάσεις όπως για παράδειγμα μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ή αυχένα ή κι άλλες ειδικότερες εξετάσεις ή να ζητήσει, αν είναι απαραίτητο και όχι προφανώς σε όλες τις περιπτώσεις, γνώμη από οφθαλμίατρο, ΩΡΛ ή οδοντίατρο καθώς παθήσεις των ματιών, της γνάθου ή ΩΡΛ αιτιολογίας μπορεί να προκαλέσουν μερικές φορές σημαντική κεφαλαλγία.

Υπάρχουν κάποια στοιχεία στο ιστορικό, όπως για παράδειγμα η πολύ απότομη, κεραυνοβόλα έναρξη ενός πολύ δυνατού πονοκέφαλο, η σταδιακή επιδείνωση ενός πονοκεφάλου για διάστημα ημερών, εβδομάδων ή μηνών, η συνύπαρξη πονοκεφάλου με πυρετό ή άλλα συμπτώματα, αλλά και διάφορα άλλα στοιχεία, τα οποία μας κατευθύνουν στην ανάγκη να κάνουμε έλεγχο για να αποκλείσουμε μια σοβαρή συνυπάρχουσα παθολογία. Για αναλυτικότερα στοιχεία για το πότε ένας πονοκέφαλος είναι ανησυχητικός ή επικίνδυνος, δείτε την σχετική ενότητα του headaches.gr.

Πόνος στον αυχένα είναι ένα εξαιρετικά κοινό σύμπτωμα. Πολλοί άνθρωποι περιγράφουν αυτό το σύμπτωμα ως «πόνο στο σβέρκο», ενώ ο ιατρικός όρος είναι «αυχεναλγία». Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι εφόσον πονάει ο αυχένας, αυτό θα πρέπει απαραίτητα να οφείλεται σε κάποια παθολογία της περιοχής ή όπως παλαιότερα το ονόμαζαν, στο «αυχενικό σύνδρομο».

Η αλήθεια όμως είναι πιο συνθέτη. Καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας τα εξής τέσσερα στοιχεία:

Πως λοιπόν μπορεί να γίνει σωστή διάγνωση μιας αυχεναλγίας ή ενός πονοκεφάλου που εντοπίζεται και στην περιοχή του αυχένα και αλλού στο κεφάλι; πως μπορεί να βρεθεί ποια είναι η πραγματική αιτία;

Όπως στις περισσότερες περιπτώσεις στις κεφαλαλγίες, το βασικό σημείο είναι το ιστορικό. Έτσι, στην αρκετά συχνή περίπτωση που κάποιος παρουσιάζει επεισόδια αυχεναλγίας ή πόνου στο πίσω μέρος του κεφαλιού, χωρίς απαραίτητα να πονάει κάπου αλλού το κεφάλι, τα οποία διαρκούν λίγες ώρες ή 1-3 μέρες και συνοδεύονται από μικρού ή μεγάλου βαθμού ενόχληση στο φως, τους ήχους ή τις οσμές, η πιθανότερη διάγνωση είναι η ημικρανία ακόμα κι αν σε τυχόν εξετάσεις που έχουνε γίνει στον αυχένα υπάρχουν παθολογικά ευρήματα. Η πορεία του πόνου στο χρόνο, δηλαδή το ότι εμφανίζεται κατά επεισόδια που έχουν αρχή και τέλος και ότι μετά τα επεισόδια ο άνθρωπος δεν πονάει και δεν έχει συμπτώματα, καθώς και τα συνοδά συμπτώματα της ενόχλησης από το φως και τους ήχους είναι εντελώς χαρακτηριστικά για την ημικρανία και δεν μπορεί να οφείλονται σε αυχενική παθολογία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κάτι που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν: Η ημικρανία μπορεί να εμφανίζεται ακόμα και με πόνο μόνο στην περιοχή του αυχένα ή της πλάτης, στη μία ή και τις δύο πλευρές ταυτόχρονα και έτσι, ενώ κάποιοι έχουν τυπική κατά τα άλλα ημικρανία, για χρόνια δεν έχουν τη σωστή διάγνωση και δε λαμβάνουν την σωστή θεραπεία.

Σε μια άλλη περίπτωση, μία καθημερινή ενόχληση και πόνος στην περιοχή που μπορεί κατά περιόδους να παρουσιάζει εξάρσεις που κρατούν ημέρες ή και εβδομάδες και που δεν συνοδεύονται από ενόχληση σε φως ή ήχους, είναι πιθανό να οφείλονται σε παθήσεις των μυών της περιοχής ή στης σπονδυλικής στήλης. Επίσης, ένας πόνος στην περιοχή του αυχένα ή της πλάτης όποιος μπορεί να εμφανίζεται και να διαρκεί συνήθως αρκετές μέρες, σταθερά στο ίδιο σημείο και χωρίς να συνοδεύεται από ενοχλήσει σε φως ή ήχους μπορεί πιθανώς να οφείλεται σε κάποιο τοπικό, συνήθως μυοσκελετικό, πρόβλημα. Υπάρχουν και περιπτώσεις που ένας συχνός η καθημερινός ήπιας ή μέτρια εντάσεις πονοκέφαλος, χωρίς ιδιαίτερα συνοδά συμπτώματα, να είναι αντανακλαστικός πόνος από παθήσεις του αυχένα, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα δύο παραπάνω παραδείγματα, αλλά προφανώς και αρκετές ακόμα πιθανές περιπτώσεις, ο γιατρός λαμβάνοντας το ιστορικό μπορεί να προσανατολιστεί με αρκετά μεγάλη σιγουριά στην αιτιολογία του πόνου και έτσι να ζητήσει τις κατάλληλες εξετάσεις, αν χρειάζεται, αλλά επίσης και να απορρίψει σε ορισμένες περιπτώσεις τα προβλήματα που έχουνε φανεί σε εξετάσεις ως αιτία του πόνου που ταλαιπωρεί τον ασθενή. Η κλινική εικόνα λοιπόν είναι αυτό που έχει σημασία και όχι η ύπαρξη η αντίθετα η μη ύπαρξη ευρημάτων σε απεικονιστικές εξετάσεις. Ιδιαίτερη δυσκολία υπάρχει όταν υπάρχει συνύπαρξη στοιχείων. Για παράδειγμα, κρίσεις αυχενικής κεφαλαλγίας ημικρανικής αιτιολογίας συνυπάρχουν με καθημερινό ήπιο πόνο, στα πλαίσια αυχενικού προβλήματος. Στις περιπτώσεις αυτές, η θεραπεία πρέπει να γίνει και προς τις δύο κατευθύνσεις, για να υπάρξει ανακούφιση, αλλά και γιατί η μία πάθηση μπορεί να επιβαρύνει και να πυροδοτεί την άλλη: Σπασμοί μυϊκοί μπορεί να πυροδοτούν κρίσεις ημικρανίας, αλλά και οι κρίσεις ημικρανίας να προκαλούν περαιτέρω σπασμό στους μυς.

Η θεραπεία της αυχεναλγίας γίνεται – προφανώς- ανάλογα με την αιτία. Έτσι, αν ο πόνος ουσιαστικά είναι κρίσεις μιας ημικρανίας, η σωστή θεραπεία θα γίνει με ειδική αντί ημικρανική θεραπεία, είτε μόνο στις κρίσεις ή προληπτικά. Σε άλλη περίπτωση, ένας πόνος που οφείλεται σε – για παράδειγμα- μυοσκελετικές παθήσεις και εφόσον δε χρειάζεται να γίνει ριζική αντιμετώπιση, μπορεί να αντιμετωπιστεί με ολιγοήμερη λήψη αναλυτικών και μυοχαλαρωτικών, ενώ εξαιρετικά καλό μπορεί να κάνει η προσεκτική και τακτική άσκηση, ώστε να δυναμώσουν οι μυς του αυχένα με το σωστό τρόπο. Ήπια φυσικοθεραπεία, αλλά όχι έντονες ασκήσεις, συχνά βοηθά επίσης.

Ψύξη στο κεφάλι & συμπτώματα

Η “ψύξη” είναι μια συχνά αναφερόμενη αιτιολογία για προβλήματα πονοκεφάλων ή πόνων στον αυχένα. Ο όρος “ψύξη” χρησιμοποιείται ευρύτατα, αλλά και από γιατρούς, για να περιγράψει ένα αίσθημα βάρους, πίεσης, σφιξίματος ή και πόνου, το οποίο πιθανολογείται πως οφείλεται σε μυϊκό σπασμό, που προκλήθηκε από έκθεση σε κρύο, ψυχρό ρεύμα αέρα, εναλλαγή θερμοκρασίας (είσοδος από ζεστό σε ψυχρό χώρο), έκθεση σε ανεμιστήρα, κλιματιστικό ή ανοιχτό παράθυρο. Ειδικές περιστάσεις, με κλασικό παράδειγμα την έκθεση σε ρεύμα αέρα μετά από λούσιμο μαλλιών, κατά τη λαϊκή παράδοση παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία πονοκεφάλων. 

Είναι γεγονός πως, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, το κρανίο μας διαθέτει μυϊκές ομάδες, που κύριο ρόλο έχουν την μάσηση και έκφραση του προσώπου, ενώ ασφαλώς μεγάλες μυϊκες όμάδες υπάρχουν στον αυχένα και τον τράχηλο. Αυτές οι μυϊκές ομάδες, σαφώς και μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να παρουσιάσουν σπασμό ή κόπωση και αυτό να εκφραστεί με πόνο, βάρος ή σφίξιμο. Ωστόσο, η έκθεση στο ψύχος ή σε αέρα, παρά την εξαιρετική κοινή πεποίθηση, συνήθως δεν είναι από μόνη της ικανή να προκαλέσει σημαντικά συμπτώματα σε άτομα με υγιές μυϊκό σύστημα. Αν όμως οι μυς του κεφαλιού και του αυχένα είναι ταλαιπωρημένοι από άλλα αίτια, όπως κάποιος μυϊκός τραυματισμός στον αυχένα, η κακή στάση σώματος στο γραφείο, η έλλειψη άσκησης, το σφίξιμο/ τρίξιμο των δοντιών, η κακή στάση ύπνου και τόσα άλλα, τότε ενδεχομένως μια μικρή ακόμη επιβάρυνση, που μπορεί να πυροδοτηθεί από μυϊκό σπασμό που προκλήθηκε ακόμη και έκθεση σε ψύχος ή αέρα μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα. 

Η θεραπεία των συμπτωμάτων από ψύξη στο κεφάλι πρέπει να είναι αιτιολογική. Πρέπει να εντοπιστεί η αιτία (σφίξιμο δοντιών; προβλήματα του αυχένα;) και να θεραπευτεί. Η ήπια φυσικοθεραπεία στην περιοχή, η σωστή και τακτική άσκηση, το μαγνήσιο (σε χάπια ή διαδερμικό λάδι…), τα μυοχαλαρωτικά αλλά και το ΒΟΤΟΧ μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά, όταν χρειάζεται. 

Ο πονοκέφαλος από τη φύση του είναι ένα σύμπτωμα που πολλές φορές δημιουργεί ανησυχία.

Σε κάποιες περιπτώσεις ένας έντονος πονοκέφαλος, άλλοτε ένας επίμονος πονοκέφαλος, μερικές φορές ένας πονοκέφαλος με κάποιο καινούργιο χαρακτηριστικό ή ένας πονοκέφαλος που δεν ανταποκρίνεται στα αναλγητικά, μπορεί να προβληματίσουν και να φοβίσουν, και όχι άδικα. Δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις, σοβαρές παθήσεις, όπως οι όγκοι ή τα ανευρύσματα του εγκεφάλου μπορεί όντως να εκδηλωθούν με πονοκέφαλο με κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά και έτσι, όχι άδικα, στην εικόνα που έχουμε για τον πονοκέφαλο υπάρχει και αυτή η πολύ ανησυχητική πλευρά.

Βέβαια, θα πρέπει να τονίσουμε πως ο πονοκέφαλος είναι κάτι εξαιρετικά συχνό. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα τον νιώσουν ή τον έχουν νιώσει, περιστασιακά ή και συχνά. Και, στην πολύ μεγάλη πλειονότητα τους, οι πονοκέφαλοι είναι αθώοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν χρόνιους πονοκεφάλους πιθανότητα πάσχουν από ημικρανία ή κεφαλαλγία τάσεως, ενώ και αν κάποιος έχει έναν πρωτοεμφανιζόμενο πονοκέφαλο επίσης πιθανότατα πάσχει από κάποια καλοήθη αιτία και όχι από κάτι σοβαρό.

Πότε όμως είναι ένας πονοκέφαλος ανησυχητικός ή επικίνδυνος; Η αλήθεια είναι πως στο ιστορικό ενός ανθρώπου, μπορεί να υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν πως ίσως υπάρχει κάτι ανησυχητικό και πως πρέπει να γίνει έλεγχος. Δηλαδή, το σημαντικότερο στοιχείο στο να θέσει «την υποψία» πως ένας πονοκέφαλος είναι σοβαρό θέμα, προκύπτουν από τα χαρακτηριστικά του, άρα και από την περιγραφή που δίνει κάποιος στο ιστορικό του. Ας δούμε λοιπόν τα χαρακτηριστικά αυτά που δείχνουν πως ο πονοκέφαλος χρειάζεται άμεση ιατρική αξιολόγηση. Τα κυριότερα από τα στοιχεία αυτά, που διεθνώς ονομάζονται «κόκκινες σημαίες» (red flags) για την ύπαρξη ενός σημαντικού προβλήματος είναι τα εξής:

Ως συμπέρασμα, σημαντικό είναι να τονιστεί πως ο πονοκέφαλος είναι ένα εξαιρετικά συχνό σύμπτωμα και ενώ η πλειονότητα που έχει πονοκεφάλους θα έχει ημικρανία, κεφαλαλγία τάσεως ή κάποιον άλλο καλοήθη πονοκέφαλο (για παράδειγμα, στο πλαίσιο μιας απλής ίωσης), υπάρχουν περιπτώσεις που ένας πονοκέφαλος μπορεί να είναι ανησυχητικός ή και επικίνδυνος. Η προσεκτική ιατρική αξιολόγηση θα οδηγήσει στην σωστή διάγνωση και στον αποκλεισμό σοβαρών καταστάσεων.