Skip to main content

Οι λύσεις για ανακούφιση από την ημικρανία

Γράφει ο: Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD

Πολλοί άνθρωποι με ημικρανία θεωρούν πως δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα τους. «Έμαθα να ζω με την ημικρανία», σχολιάζουν συχνά. Αυτό όμως δεν είναι σωστό. Σαφώς και δεν υπάρχουν ριζικές λύσεις, που να εξαλείφουν την ημικρανία, αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να υπάρξει σημαντική ανακούφιση από την ημικρανία, με ουσιαστική αντιμετώπιση των κρίσεων, αλλά και μείωση της συχνότητας, διάρκειας και έντασης τους. Υπό αυτή την έννοια, η ιατρική επιστήμη μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ημικρανικών ανθρώπων.

Πριν από τη χορήγηση θεραπείας, γενικά μέτρα όπως η τήρηση ενός σωστού ωραρίου λήψης τροφής, νερού και ύπνου, αλλά και η τακτική σωματική άσκηση, σαφώς μπορεί να βοηθήσουν. Δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο όμως και για συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις, όπως για παράδειγμα η αποφυγή σοκολάτας, τυριών και αλκοόλ, που παίζουν ρόλο μόνο σε μικρό ποσοστό ασθενών.

Η αναλγητική θεραπεία στην ημικρανία είναι σημαντικό να λαμβάνεται νωρίς, με την έναρξη της ημικρανικής κρίσης. Στόχος της αναλγητικής θεραπείας πρέπει να είναι η επίτευξη με μία μόνο δόση του κατάλληλου φαρμάκου πλήρους ύφεσης του πόνου και των συνοδών συμπτωμάτων εντός δύο ωρών από τη λήψη του φαρμάκου, και όχι απλά η μείωση της έντασης του πόνου. Ορισμένοι ασθενείς μπορούν να επιτύχουν ουσιαστική ανακούφιση με απλά αναλγητικά ή με μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, όπως η ιβουπροφαίνη. Οι περισσότεροι όμως θα χρειαστεί να λαμβάνουν ένα ειδικό αντι-ημικρανικό αναλγητικό της κατηγορίας των τριπτανών. Οι τριπτάνες, στοχευμένοι αγωνιστές συγκεκριμένων υποδοχέων της σεροτονίνης, αποτέλεσαν μια επαναστατική θεραπεία κατά της ημικρανίας, με εξειδικευμένη δράση. Εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990 και άλλαξαν τη ζωή ημικρανικών ανθρώπων ανά τον κόσμο. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά από όσο θα έπρεπε.

Η προληπτική θεραπεία της ημικρανίας γίνεται σε άτομα που οι κρίσεις είναι συχνές, έστω και αν αντιμετωπίζονται επαρκώς με τα αναλγητικά, αλλά και αν κρίσεις είναι σχετικά αραιές, αλλά παρόλη την αναλγητική θεραπεία διαταράσσουν την λειτουργικότητα. Οι παλαιότερες φαρμακευτικές θεραπείες, με ουσίες που εκτός από την αντι-ημικρανική έχουν και άλλες δράσεις, όπως αντιεπιληπτική ή αντικαταθλιπτική εξακολουθούν και είναι οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες, αν και ορισμένες φορές οι παρενέργειες εμποδίζουν τη χρήση τους, ενώ συχνά ασθενείς με ημικρανία είναι διστακτικοί να τις λάβουν, φοβούμενοι την πιθανότητα παρενεργειών. Συμπληρώματα διατροφής, με ουσίες που διαθέτουν τεκμηρίωση της αντι-ημικρανικής τους δράσης, όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη Β2, το συνένζυμο Q10 και άλλες, επίσης χρησιμοποιούνται συχνά, καθώς οι ουσίες αυτές συστήνονται από κατευθυντήριες οδηγίες έγκυρων επιστημονικών εταιρειών, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας. Μάλιστα, καθώς πολλοί ασθενείς δείχνουν προτίμηση σε μη φαρμακευτικές θεραπείες, τα συμπληρώματα αυτά αποτελούν ιδανική λύση, σε σχέση με άλλες, μη τεκμηριωμένες θεραπείες.

Στις νεότερες μεθόδους προληπτικής θεραπείας της ημικρανίας επίσης συγκαταλέγονται ιατρικές συσκευές, αλλά και η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία. Η μοναδική ιατρική συσκευή που κυκλοφορεί στην Ελλάδα τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο είναι ένας διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθιστής του τριδύμου και των ινιακών νεύρων. Η δράση της συσκευής είναι τεκμηριωμένη με κλινικές μελέτες, για αυτό και η χρήση της προτείνεται από επιστημονικές εταιρείες διεθνώς. Χρησιμοποιείται καθημερινά, για 20 λεπτά ή και για περισσότερο και διοχετεύει μικρής έντασης ηλεκτρικό ρεύμα σε περιοχές του κεφαλιού που νευρώνονται από κλάδους των τριδύμων νεύρων ή των ινιακών νεύρων, κάτι που είναι εντελώς ακίνδυνο. Η καθημερινή χρήση της συσκευής οδηγεί στη μείωση του αριθμού των επεισοδίων ημικρανίας ή κεφαλαλγίας τάσεως. Η βοτουλινική τοξίνη έχει ένδειξη για χρήση σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία, δηλαδή σε ασθενείς με ημικρανία και με περισσότερες από 15 μέρες το μήνα κεφαλαλγίας, για τουλάχιστον 3 μήνες. Χορηγείται ανά τρίμηνο με 31 ως 39 ενέσεις, σε μια ευρεία περιοχή που περιλαμβάνει τουλάχιστον 31 σημεία στο μέτωπο, τους κροτάφους, την ινιακή χώρα, τον αυχένα και τη ράχη. Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν πως μπορεί να μειωθεί σημαντικά η συχνότητα, αλλά και η ένταση των κρίσεων ημικρανίας, καθώς και ο βαθμός λήψης αναλγητικών φαρμάκων.

Ωστόσο, οι εξελίξεις στη θεραπεία της ημικρανίας δεν τελειώνουν εδώ. Οι κυριότερες νεότερες επιλογές για την ημικρανία είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του νευρομεταβιβαστή CGRP ή των υποδοχέων του. Πρόκειται για μια νέα γενιά αντι-ημικρανικών φαρμάκων, εγκεκριμένα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για την προληπτική θεραπεία της ημικρανίας. Τα νέα αυτά φάρμακα έχουν την ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις υπάρχουσες θεραπείες, πως θα είναι απόλυτα εξειδικευμένα στην πρόληψη της ημικρανίας, στοχεύοντας στο CGRP, ένα νευροπεπτίδιο που φυσιολογικά βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα και παίζει κομβικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας. Τα υπάρχοντα φάρμακα για την πρόληψη της ημικρανίας έχουν γενικότερες δράσεις και μπορεί να χορηγούνται και σε άλλες παθήσεις, ενώ χορηγούνται από το στόμα, μία ή περισσότερες φορές την ημέρα, γεγονός που μερικές φορές καθιστά δύσκολη τη συνεπή λήψη τους, ενώ όχι σπάνια συνοδεύονται από ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες καθιστούν προβληματική τη σωστή λήψη τους. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του CGRP χορηγούνται με τη μορφή υποδόριας ή ενδοφλέβιας ένεσης μια φορά το μήνα ή και λιγότερο συχνά, γεγονός που καθιστά τη λήψη εύκολη και συνεπή. Επίσης, με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, έχουν εξαιρετικά μικρό ποσοστό εμφάνισης παρενεργειών, ενώ η αποτελεσματικότητα τους δεν υπολείπεται αυτής των υπαρχουσών θεραπειών. 

Μέσα στα επόμενα χρόνια, αναμένεται επίσης η κυκλοφορία μιας νέας γενιάς αντι-ημικρανικών αναλγητικών, που αυτή τη στιγμή μελετώνται με κύριο κριτήριο την ασφάλεια τους, ενδεχομένως μιας νέας μορφής της βοτουλινικής τοξίνης, με ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα, αλλά και άλλων προληπτικών θεραπειών, που θα εμπλουτίσουν ακόμη περισσότερο τις δυνατότητες αντιμετώπισης της ημικρανίας. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, οι λύσεις είναι πολλές και μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση. Πια, δεν χρειάζεται «να μάθει κανείς να ζει με ημικρανία», καθώς μπορεί να ζει αντιμετωπίζοντας την και νικώντας την.

Για αναλυτικά άρθρα για τη Θεραπεία των κρίσεων ημικρανίας και την Προληπτική Θεραπεία της ημικρανίας, δείτε τις σχετικές ενότητες.

(Τμήμα από κείμενο στον τόμο “Παγκόσμια βήματα στην Ιατρική 2018”).

Δείτε επίσης